Einföldun, styttri frestir og aukin skilvirkni í orkumálum

Sæki samantekt...

Jóhann Páll Jóhannsson, umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra, mælti fyrir frumvörpum á Alþingi í vikunni sem fela í sér einföldun, aukna skilvirkni og styttri afgreiðslutíma í stjórnsýslu orkumála. Breytingarnar taka bæði til lagaumgjörðar rammaáætlunar og almennra leyfisferla og eru til þess fallnar að liðka fyrir þjóðhagslega mikilvægum verkefnum.

Ráðherra mælti fyrir frumvarpi sem veitir Umhverfis- og orkustofnun víðtækar heimildir til þess að sameina afgreiðslu mismunandi leyfa í eina leyfisveitingu, bæði leyfi og heimildir sem heyra undir valdsvið stofnunarinnar sjálfrar og sem falla undir valdsvið annarra stjórnvalda. Í sama frumvarpi er lagt til að virkjunarframkvæmdir sem raðað hefur verið í orkunýtingarflokk rammaáætlunar með samþykki Alþingis njóti sérstakrar forgangsmeðferðar hjá stofnuninni (þingskj. 297/2025).

Þá mælti ráðherra fyrir frumvarpi um aukna festu og fastákveðna tímafresti við framkvæmd rammaáætlunar (þingskj. 300/2025). Er þar stigið fyrra skrefið af tveimur sem ný ríkisstjórn hefur boðað í endurskoðun laga um verndar- og orkunýtingaráætlun. Seinna skrefið verður stigið með frumvarpi þar sem stjórnvöldum er falið að marka stefnu um raforkuöflun til tíu ára og mælt fyrir um að horft skuli til þeirrar stefnu í ferli rammaáætlunar og við röðun virkjunarkosta. Drög að frumvarpi þess efnis verða birt í samráðsgátt stjórnvalda á næstu misserum.

Ráðherra mælti jafnframt fyrir frumvarpi um hátternisreglur á raforkumarkaði þar sem kveðið er á um bann við markaðssvikum og ólögmætum innherjaviðskiptum (þingskj. 282/2025). Um er að ræða frumvarp sem var fullunnið á síðasta kjörtímabili en ekki náðist samstaða um í þeirri ríkisstjórn.

Þá mælti ráðherra fyrir framkvæmdaáætlun náttúruminjaskrár fyrir árin 2025 — 2029, þeirri fyrstu sem lögð er fram síðan lög um náttúruvernd voru sett árið 2013. Áætlunin gerir ráð fyrir friðlýsingu sex svæða (þingskj. 299/2025).

Alls hefur umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra lagt fram og mælt fyrir 11 frumvörpum og 2 þingsályktunartillögum frá því að ríkisstjórnin var mynduð. Eitt málanna er endurflutt frá síðasta löggjafarþingi með breytingum og þrjú fela í sér innleiðingu á EES-gerðum. Um er að ræða fleiri þingmál frá ráðuneytinu á rúmlega þriggja mánaða tímabili heldur en lögð hafa verið fram á heilsárs löggjafarþingum á síðustu árum.

Jóhann Páll Jóhannsson, umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra: „Á undanförnum árum hefur skapast alvarlegt ójafnvægi milli framboðs og eftirspurnar á raforkumarkaði. Gengið hefur alltof hægt að koma nýframkvæmdum af stað, meðal annars vegna þunglamalegra leyfisferla og pólitískrar tregðu hjá síðustu ríkisstjórnum til þess að samþykkja nýja kosti í rammaáætlun með reglulegu millibili. Ríkisstjórn Kristrúnar Frostadóttur er staðráðin í að bæta úr þessari stöðu, ryðja burt hindrunum og liðka fyrir framkvæmdum. Til þess að svo megi verða er óhjákvæmilegt að ráðast í afgerandi laga- og reglugerðabreytingar til þess að tryggja einfaldari stjórnsýslu, skilvirkari leyfisferla og styttri afgreiðslutíma á sviði umhverfis- og orkumála.“

Frumvarp til laga um breytingu á ýmsum lögum vegna einföldunar og samræmingar leyfisferla á sviði umhverfis- og orkumála.

Frumvarp til laga um breytingu á lögum um verndar- og orkunýtingaráætlun, nr. 48/2011

(bætt málsmeðferð og aukin skilvirkni).

Frumvarp til laga um breytingu á raforkulögum, nr. 65/2003 (raforkuviðskipti)

Tillaga til þingsályktunar um framkvæmdaáætlun náttúruminjaskrár fyrir árin 2025–2029.