Ásdís ætlar að hagræða strax fyrir kjarasamning en aðrir bæjarstjórar bíða eftir ríkinu

Sæki samantekt...

Bæjarstjórinn í Kópavogi telur ekki eftir neinu að bíða og ætlar að hagræða strax til að fjármagna nýgerða kjarasamninga við kennara. Bæjarstjórarnir í Hafnarfirði, Akureyri og Mosfellsbæ eru viðbúnir því að feta sömu braut en vilja fyrst sjá hvert útspil ríkisins verður.

„Það eru 92,85 prósent sögðu já, sem sagt tæp 93 prósent sem samþykkja samninginn. Sex prósent sögðu nei og eitt prósent eru þá auðir og ógildir. Þannig að samningarnir voru samþykktir með yfirgnæfandi meirihluta,“ sagði Magnús Þór Jónsson, formaður Kennarasambands Íslands, í hádegisfréttum RÚV á þriðjudag, skömmu eftir að atkvæðagreiðslu um kjarasamninginn lauk. Fimm mánaða kjaradeilu loksins lokið.

En þegar búið er að melta vöfflurnar og rjómann tekur blákaldur veruleikinn við; það þarf reikna út hvaða áhrif samningarnir hafa á fjárhag sveitarfélaganna.

Áhrif á fjárhagsáætlun sveitarfélaga

Kjarasamningurinn gildir til ársins 2028, hann hefur í för með sér hækkun launa um 24,5 prósent á samningstímanum sem er verulega um fram aðra kjarasamninga sem gerðir hafa verið við annað launafólk. Kennarar eru alla jafnan langstærsti launahópur sveitarfélaganna og því ljóst að þegar þeir hækka jafn mikið launum hefur slíkt umtalsverð áhrif á fjárhagsáætlun sveitarfélaga.

Ásthildur Sturludóttir, bæjarstjóri á Akureyri, segir í samtali við Spegilinn að áhrifin verði ríflega 400 milljónir króna á ári, einn og hálfur milljarður á samningstímanum. Það sé ljóst að það þurfi að hagræða í rekstri bæjarins en ekkert sé ákveðið í þeim efnum, það eigi til að mynda eftir að koma í ljós með hvaða hætti ríkið komi að málaflokki barna með fjölþættan vanda.

RÚV/Ágúst Ólafsson

Ljóst er að mestu áhrifin verða í Reykjavík — það er það sveitarfélag sem rekur langflesta grunn- og leikskóla. Launakostnaður borgarinnar við félaga í KÍ er um 28 milljarðar á ári og kostnaðaraukinn tæpir 7 milljarðar á ári við samningslok.

„Það er ekki ennþá ljóst fyrir okkur hvernig við ætlum að fjármagna þetta. Við þurfum að hagræða í rekstri, horfa inn á við eins og við getum. En við höfum líka verið í samtali við ríkið um það að koma að þessu með okkur með einhverjum hætti.“

Hvaða verkefni myndi ríkið greiða fyrir? „ Það langur listi af gráum svæðum, svokölluðum sem eru þarna. Ég get til dæmis nefnt börn með fjölþættan vanda og fleiri þannig verkefni sem hafa verið mikið í umræðunni,“ sagði Heiða Björg Hilmisdóttir, borgarstjóri, skömmu eftir að skrifað var undir kjarasamninga.

RÚV/Ragnar Visage

Borgarfulltrúar Sjálfstæðisflokksins bókuðu á fundi borgarráðs í morgun að um leið og þeir fögnuðu kjarasamningi við kennara væri nauðsynlegt að fela fjármála- og áhættustýringarsviði að koma með tillögur þvert á svið borgarinnar til að bregðast mætti við kostnaðaraukanum sem fylgdi þessum samningum. Rekstur borgarsjóðs væri þungur og grípa þyrfti strax til aðgerða svo að ekki sígi enn frekar á ógæfuhliðina.

Tillögunni var frestað.

Ljóst að þörf sé á hagræðingu

Regína Ásvaldsdóttir, bæjarstjóri í Mosfellsbæ, segir áhrifin völdum kjarasamningsins vera rúmlega 300 milljónir umfram það sem hafði verið gert ráð fyrir í fjárhagsáætlun. Eitthvað dragist frá vegna hærra útsvars þar sem laun kennara hækki — það sé þó ljóst að bæjarfélagið þurfi að hagræða enda séu rúmlega 300 milljónir há upphæð fyrir sveitarfélag eins og Mosfellsbæ.

Aðsend

Regína tekur skýrt fram að hún sé ekki ósátt við samninginn, hún hafi þá trú að með þessum samningum takist að laða að fagfólk. Hún nefnir einnig þessi þungu úrræði eins og börn með fjölþættan vanda sem ríkið hafi ekki sinnt — það sé þó sértæk aðgerð og gagnist ekki öllum sveitarfélögum í einu.

Valdimar Víðisson, bæjarstjóri í Hafnarfirði, kynnti á fundi bæjarráðs í morgun áhrifin sem kjarasamningarnir hafa á sveitarfélagið, gróflega áætlað benda útreikningarnir til að þetta séu um 450 milljónir til viðbótar við þá 5,2 prósenta launahækkun sem gert hafði verið ráð fyrir við í fjárhagsáætlun þessa árs Valdimar vill bíða eftir útspili ríkisins áður en hann fer að úttala sig um hagræðingar.

Valdimar Víðisson, bæjarstjóri í Hafnarfirði. RÚV/Þór Ægisson

„Við þurfum að fara að leita leiða og munum gera það á næstu vikum. Það þarf líka að taka það fram að það er eitthvað sem mun koma frá ríkinu inn í þetta allt saman. Við erum ekki búin að fá mynd á það hversu mikið það verður en það verða allavega eitthvað til þess að mæta þessari viðbót. Hvað það verður mikið á eftir að koma í ljóst og það skýrist á næstu dögum. Maður verður þá kominn með góða mynd á það á næstu tveimur til fjórum vikum, hver heildaráhrifin verða með því sem kemur frá ríkinu. Sem ég ætla rétt að vona að verði myndarleg aðkoma. Allavega bindur maður vonir við það,“ segir Valdimar.

Það sé þó ekkert leyndarmál að kjarasamningarnir séu þess eðlis að bæjarfélagið þurfi að hagræða.

„Það bendir allt til þess að það verði þörf á einhverri hagræðingu,“ segir Valdimar. „Hversu mikil hagræðingin verður það á eftir að koma í ljós.“

Hann vonast til að hún verði sem minnst. „Og við getum fengið þessa innspýtingu frá ríkinu sem ætlar að koma inn í þessa samninga. Þannig að það komi ekki til mikillar hagræðingar og vonandi jafnvel aukin tekjuöflun og svo framvegis. Þannig að það komi ekki til hagræðingar. Ég tel miklu betra að ræða það eftir svona tvær til fjórar vikur þegar við vitum heildarmyndina sem liggur ekki alveg fyrir núna því það er ekki búið að koma allt frá ríkinu, eins og útfærslan þar, sem við þurfum að skoða.“

Ekki dregið úr mikilvægri þjónustu

Ásdís Kristjánsdóttir, bæjarstjóri í Kópavogi, ætlar strax að grípa til aðgerða. Í morgun lagði hún minnisblað fyrir fund bæjarráðs þar sem teiknuð var upp skýr mynd af stöðunni; bærinn þarf að hagræða um 470 milljónir á ári til að borga þessa kjarasamninga.

„Nú liggur niðurstaða fyrir. Þessar hækkanir eru umfram það sem fjárhagsáætlun okkar gerði ráð fyrir og við þurfum að bregðast við því. Þetta eru 470 milljónir, sem eru umfram það sem áætlanir gerðu ráð fyrir. Ég kalla eftir því að útfærum tillögur þess efnis hvernig við ætlum að hagræða í rekstri til að mæta þessum viðbótar kostnaði. Það breytir þó ekki því, og ég skil vel að beðið sé eftir útspili ríkisstjórnarinnar. Ég hef fengið kynningu á því og við sveitarstjórar fengum kynningu á því að ríkisstjórnin ætlar sér að taka yfir málaflokk er

RÚV

snýr að börnum og ungmennum með fjölþættan vanda. Auðvitað fögnum við því enda hefur þetta verið baráttumál sveitarfélaga um þónokkurn tíma. Þetta er þriðja stigs þjónusta, gríðarlega þung þjónusta sem sannarlega á heima hjá ríkinu. En þetta er bara allt annars eðlis. Þetta er bara annar málaflokkur sem okkur finnst bara sanngjarnt að ríkið taki yfir. Við blasir hins vegar að launakostnaður sveitarfélagsins er að hækka umfram áætlanir sem þessu nemur og við þurfum auðvitað að bregðast við því með einhverjum hætti.“

Kostnaðurinn kom á óvart en vissi í hvað stefndi

Ásdís viðurkennir að kostnaðurinn við kjarasamninginn hafi komið henni á óvart en hún sér ekki eftir því að hafa samþykkt hann.

„Ég vissi hins vegar í hvað stefndi þegar kjaradeilan var mjög snúin. Þetta er verulega umfram það sem samið hefur verið um á almennum vinnumarkaði. Að því sögðu vil ég þó segja að við sveitarstjórarnir vorum öll sammála því að við myndum fara þessa leið, það er að segja þessa virðismatsleið. Við lítum á þessi átta prósent sem inn á borgun á það að jafna laun laun kennara við stéttir á almennum vinnumarkaði. Um leið þarf að horfa til réttinda opinberra starfsmanna og það er vinnan sem er fram undan. Við vorum sammála að fara þessa leið. Þetta eru kostnaðarsamir samningar og við erum einfaldlega hér hjá Kópavogsbæ að fara að bregðast við því.“

Ásdís bendir líka á að hærri launum fylgi meiri tekjur fyrir sveitarfélagið og hagræðingarkrafan eigi því eftir að lækka. Hún tekur líka skýrt fram að fyrirhuguð hagræðing verður ekki blóðugur niðurskurður. „Alls ekki, og ég vil ekki draga úr mikilvægri þjónustu gagnvart okkar íbúum. Við verðum að horfa heildstætt á stöðuna og finna hvaða leiðir við viljum fara til að hagræða. Það að hagræða í rekstri er ekki slæmt. Við erum einfaldlega að segja að við ætlum að fara betur með fjármagn skattgreiðenda, íbúanna okkar, og finna leiðir sem við teljum skynsamar í þessum efnum þannig að við stöndum áfram vörð um ábyrgan og traustan rekstur fyrir Kópavogsbúa.“