Sá stórt tæki­færi í fjárfestingarhlið listarinnar

Sæki samantekt...

„Þetta er minn hægri fótur og vinstri hönd, klárt mál, hefur veitt mér mikla ánægju, haldið fyrir mér vöku og allt þar á milli,“ segir myndlistarmaðurinn Árni Már sem hefur rekið Gallery Port frá því það var stofnað fyrir níu árum. Það má segja að Árni þekki flest allar hliðar myndlistarsenunnar hérlendis og heldur stöðugt áfram að feta ótroðnar slóðir. Blaðamaður tók púlsinn á honum.

Alda sem sló algjörlega í gegn

„Þetta byrjaði allt saman á kroti sem krakki og svo þróaðist það. Við fáum svo boð um að vera með húsnæði í bakhúsi á Laugavegi 23 sem átti að fá að standa í stutta stund áður en það yrði rifið, en það er ekki enn búið að rífa það í dag,“ segir Árni Már um tilkomu Portsins.

„Við fórum að fá mikla athygli og fullt af vinum okkar og vandamönnum tóku þátt með okkur. Sumir þarna urðu svo listamenn sem áttu eftir að ná mjög góðum árangri út fyrir landsteinanna.

Þeir sem stofnuðu Gallery Port með mér voru Þorvaldur Jónsson og Skarphéðinn Bergþóruson. En við vorum svo heppnir að fá með okkur mikið af góðu fólki úr grasrótinni, meðal þeirra eru Baldur Helgason, Helga Páley, Steingrímur Gauti, Auður Ómarsdóttir, Loji Höskuldsson og fleiri.“

Þegar þau stóðu fyrir opinni vinnustofu, viðburði í Gallery Port, gripu örlögin í taumana hjá Árna þegar hann dettur inn á þessa hugmynd um „Öldu „verkin sín sem áttu eftir að verða gríðarlega vinsæl.

„Verkin eru innblásin af sjósundi og öldugangi, unnin með málningarspaða og olíumálningu, í bland við ýmis iðnaðarefni.

Fólk verður mjög glatt með þessi verk og þetta springur svolítið út. Kastrup veitingahús kaupir þrjú verk en það eru auðvitað mikið um auðkýfinga og þá sem vilja vera auðkýfingar sem versla þar og sáu verkin. Þetta varð eiginlega það vinsælt að ég þurfti að hætta að gera þetta.“

Þarf að bera virðingu fyrir verkinu

Aðspurður hvers vegna segir Árni Már:

„Þetta þarf bara að vera gaman, ég verð að hafa gaman að þessu. Ekki það að ég hef alveg laumast til að gera örfáar í algjöru lágmarki og í réttar hendur.

En fólk er að kaupa þetta á ágætis verði, ég þarf að bera virðingu fyrir því að þau séu ekki að kaupa verk sem verða að einhverjum varningi sem er hægt að kaupa í Ikea, með fullri virðingu fyrir sænska vöruhúsinu.“

Árni Már hefur með sanni lagt sitt af mörkum í íslensku listsenunni og farið í gegnum fjölbreytt tímabil. Þegar hann bjó og starfaði í Leipzig í Þýskalandi kynntist hann grasrótinni í listheiminum þar og segir hana svipa að mörgu leyti til hinnar íslensku.

„Það eru eru svo margir listamenn til í samvinnu og að hjálpast að, sem er það sem við höfum mikið verið að gera í Portinu.

Maður upplifir líka hvað það hefði verið fínt á okkar yngri árum að fá meiri upplýsingar um praktískar hliðar þess að vera myndlistarmaður. Maður heyrir í ungum krökkum sem eru með eitthvað í höndunum sem þeir eru búnir að hamast lengi í og vilja fá það sem jafngildir tveggja tímavinnu hjá iðnaðarmanni. Sem er enginn peningur samanborið við vinnuna.

Svo lærir maður auðvitað. Það að vera myndlistarmaður er ekki næstum því jafn rómantískt og það hljómar, eins og allt sem þú gerir sjálfstætt starfandi.“

Þráhyggja fyrir aflandsfélögum þróaðist í fjárfestingarsjóðinn

Listræn ástríða Árna kemur fyrst og fremst út frá ákveðinni þörf til þess að gera eitthvað.

„Þessi þörf til að búa eitthvað til, ekki endilega að mála mynd, það getur líka verið að opna verkefnarými eins og Portið var fyrst, svona listamannarekið tilraunarými þar sem meira og minna allt leyfist. Eða að fá þráhyggju fyrir aflandsfélögum og enda á að stofna listamannarekinn fjárfestingarsjóð.“

Hann segist gjarnan fara alla leið með þær hugmyndir sem kvikna.

„Já, ég er praktískasti maðurinn í faginu. Ég fæ þá hugmynd að byrja að eignast myndir eftir vini mína og ekki löngu seinna er ég kominn í tæplega 100 verk sem ég á bara sjálfur.

Ekki misskilja mig, ég er líka latur, mig langar að slappa af og elska að dekra mig og hafa það gott. En jú ég er svolítið öfgafullur og plássfrekur maður.“

Árni Már á stjúpdóttur, Matthildi Nínu, úr fyrra sambandi sem er fjórtán ára og soninn Una sem fæddist í apríl 2023. Aðspurður hvernig honum litist á það ef þau gengu listamannaveginn segir Árni:

„Ég hef einmitt velt þessu fyrir mér. Ef unglings stjúpdóttir mín myndi segja: Árni ég ætla að verða myndlistarkona myndi ég hvetja eða letja hugmyndina?

Þetta er auðvitað vesen og bölvað hark. Í dag er ég í ótrúlega góðri stöðu þótt það sé alls konar hark í þessu líka. En auðvitað myndi maður alltaf hvetja og hjálpa til við það sem barnið vill gera.

Ef ég ætti að óska einhvers myndi ég bara vilja að Uni minn yrði smiður eða eitthvað praktískt, en ef hann langar að verða listamaður þá er mamma hans hönnuður og ég myndlistarmaður og við myndum alltaf styðja hann.

Ég held það sé það sama sem gildir um myndlist og hvert annað, ef þig langar virkilega til að gera hlutina og leggur allt á þig til að gera það þá gerist það.“

Gríðarlegur hagnaður á verkum uppi á vegg

Undanfarið hefur Árni unnið að listamannareknum fjárfestingarsjóð en hugmyndin kviknaði fyrir tæpum níu árum.

„Þetta byrjar í rauninni allt árið 2016 þegar Panamaskjölin koma fram. Ég gerði prentverk með gulllituðum bakgrunni og svörtum stöfum sem stóð á Innan Lands Utan Lands, orðaleikur sem vísar til þess að flytja fé á milli landa. Þetta voru verk í númeruði upplagi sem ég veit ekki betur en séu uppseld.“

Í öllum þessum hugleiðingum fer Árni að velta fyrir sér hversu mikill hagnaður er á mörgum verkum sem hann hefur fest kaup á.

„Ég er heima í stofunni og hugsa með mér: „Þetta verk kostaði einu sinni svona mikið og núna kostar þetta fimm sinnum meira“. Sem dæmi á ég eitt verk sem er 1000% hagnaður á. Maður sá tækifæri í þessu.“

Þekkir fjölbreyttar hliðar senunnar

Síðastliðin níu ár hafa þessar pælingar leitt út í eitt og annað sem Árni er að gera.

„Vinnan við að stofna listamannarekinn fjárfestingarsjóð byrjar svo í fyrra. Við Steingrímur Gauti vorum með samsýningu og þetta var upphaflega kynnt þar. Þar var innsetning, með dönsku tekk hönnunarborði, koníaki, vindlakassa og stórum marmaraplötum sem voru eins konar hlutabréf.

Maður hefur sankað að sér ofboðslega mikilli reynslu, allar þessar rekstrarlegu hliðar samhliða því að stofna gallerí og vera sjálfstætt starfandi en ágætt er að taka fram að sjóðurinn sjálfur er sjálfstætt verkefni og ekki tengt Gallery Port.

Svo er ég búinn að vera að hnoðast í þessum sjóð sem verður kynntur 7. maí á staðnum Elliða sem opnaði nýverið í Elliðaárdalnum. Hægt er að sækja um pláss á viðburðinn, þar sem farið verður í saumana á verkefninu.

Þetta hefur verið reynt á Íslandi en aldrei verið gert undir þessum formerkjum, að vera listamannarekinn fjárfestingarsjóður.“

Hann hefur fengið gott fólk með sér í lið við þetta stóra verkefni.

„Vissulega er ég búinn að læra mikið um myndlist og rekstarlegar hliðar þess en til að tryggja sem bestar niðurstöður er allt gert upp á tíu. Teymið er með viðskiptafræðing, hagfræðing, endurskoðanda og lögfræðing.

Fólk heldur kannski að þetta sé eitthvað smá grín og það má alveg því þetta er myndlist en þegar það kemur að rekstrarhliðunum þá er þetta allt gert af fagfólki.“

Fjörugur Hönnunarmars framundan

Árni segist þaulvanur því að fá spurningar frá kaupendum um hvernig myndlist sé best að kaupa.

„Sum myndlist hækkar gríðarlega mjög fljótt. Önnur myndlist er lengri tíma fjárfesting. Það sem er líka gott að huga að ef þú ert að kaupa fyrir heimili er að muna að þú þarft að hafa þetta á heimilinu þínu, það er gott að vanda val á listamanni en líka vanda val á verki.

Mín skoðun er sú að forsendur þess að versla myndlist fyrir heimili eða safneign eigi ekki að horfa í það hvað sé besta fjárfestingin þrátt fyrir að það skemmi ekki fyrir ef verkið hækki í verði. Annað gildir að sjálfsögðu ef það er frá viðskiptalegu sjónarhorni.“

Það er nóg um að vera hjá Gallery Porti sem verður með tvennar sýningar á HönnunarMars.

„Í rýminu okkar á Kirkjusandi stendur hönnuðurinn Búi Bjarmar Aðalsteinsson fyrir sýningunni Hagvextir og saga þjóðar og býður Brynjari Sigurðssyni, Hönnu Dís Whitehead og Rúnu Thors að stíga inní verkefnið.

Svo bauðst okkur að setja upp sýningu í Rammagerðinni á Laugavegi um jólin og það gekk mjög vel, sem leiddi til þess að Gallery Port er komið með útibú þar, en við vorum líka búnir að sakna þess að vera niðri í bæ.

Þar verða leturgerðarmennirnir Guðmundur Úlfarsson og Mads Freunde Brunse sem mynda leturtvíeykið Or Type ásamt Pétri Geir Magnússyni myndlistarmanni á sýningunni Tímanna tákn þar sem þeir sameina krafta sína við að búa til klukkur.“