Tollastríð geti haft á­hrif á vaxtalækkunarferli og ís­lenska ferða­þjónustu

Sæki samantekt...

Ásgeir Jónsson seðlabankastjóri segir tollahækkanir Trump geta haft áhrif á íslenska ferðaþjónustu og vaxtalækkunarferli Seðlabankans. Ísland hafi sloppið vel en erfitt sé að gera sér grein fyrir mögulegum tækifærum sem felist í aðgerðunum.

Donald Trump boðaði stórfelldar tollahækkanir á flest ríki heims á miðvikudag og hefur áhrifanna gætt víða. Markaðir hafa tekið skell og óttast er að afleiðingarnar verði töluverður með tilheyrandi verðbólgu og

Ásgeir sagði erfitt að gera sér grein fyrir áhrifum tollahækkanna á efnahag Íslands en miðað við önnur lönd kæmi Ísland þó nokkuð vel út úr aðgerðunum.

Eru einhver sambærileg dæmi um stjórnvöld sem hafa hækkað tolla svona heiftarlega?

„Í upphafi Kreppunnar miklu eftir að hlutabréfaverð féll á Wall Street 1929 lögðu Bandaríkjamenn á tolla sem var svarað af öðrum löndum. Það leiddi til þess að tollar voru settir mjög víða,“ sagði Ásgeir. Bandaríkjamenn hafi þá verið að reyna að bregðast við kreppu með því að örva innlenda framleiðslu.

„Þetta er aðeins öðruvísi núna. Ég held í sjálfu sér að þetta muni koma sér illa fyrir Bandaríkin sjálf,“ sagði Ásgeir.

Trump vill efla bandarískan iðnað

Deilt hafi verið um ágæti tolla í gegnum tíðina en Ásgeir segir ástæður fyrir tollum almennt vera tvær.

„Hjá mörgum ríkjum sem eru ekki með gott skattkerfi þá eru tollar oft eina leiðin til þess að fá tekjur, í mörgum þriðjaheimsríkjum eru lágir tollar til þess að fjármagna ríkið. Hin ástæðan fyrir tollum er að það er verið að vernda einhverja atvinnugrein,“ sagði Ásgeir.

Trump sé aðallega að horfa í seinni ástæðuna.

„Þetta á að vera leið til að efla iðnað í Bandaríkjunum og að einhverju marki trúir hann að hann geti fjármagnað ríkið með þessu,“ sagði Ásgeir.

Ásgeir segir reikningsaðferðir Trump-stjórnarinnar við ákvörðun tollana sérstakar.

„Það skiptir máli fyrir okkur að við erum með viðskiptahalla við Bandaríkin. Það kann að einhverju marki að skýra það að við höfum fengið þennan lægsta tollflokk,“ sagði hann.

Tækifæri kunni að liggja í því að Ísland falli í þann flokk en erfitt sé að gera sér grein fyrir því.

„Það má velta fyrir sér að hversu miklu leyti fyrirtæki úti geti hækkað verðið úti og látið tollinn falla algjörlega á Bandaríkin sjálf,“ sagði hann.

Verði dýrara fyrir Bandaríkjamenn að koma til landsins

Ásgeir segir að þegar svona stórir atburðir gerist sé erfitt að sjá strax hver áhrifn verða. Tollastríðið gæti þó haft þónokkur áhrif á vaxtalækkunarferlið.

„Ég myndi hafa áhyggjur af því að dollarinn hefur veikst mjög mikið og það er alveg fyrirsjáanlegt að það muni fylgja þessu verðbólga og sumir tala um samdrátt. Það geti haft áhrif á það að við séum að fá færri ferðamenn frá Bandaríkjunum,“ sagði Ásgeir.

Ferðaþjónustan gæti því fundið fyrir áhrifunum.

Gengi krónunnar helst tiltölulega stöðugt að sögn Ásgeirs en styrkist þó á móti lækkandi Bandaríkjadal. „Það er ódýrara fyrir okkur að fara til Bandaríkjanna en dýrara fyrir Bandaríkjamenn að koma hingað.“

„Vöxtur ferðaþjónustu undanfarið verið rekinn að miklu leyti undanfarið á Bandaríkjamönnum, Bandaríkjadollari hefur verið sterkur, það hefur verið mikill kaupmáttur í Bandaríkjunum, mikill hagvöxtur og hækkanir á hlutabréfaverði,“ sagði hann.

Eftir aðgerðirnar hefur verð á gulli náð sögulegum hæðum. Ásgeir segir Ísland eiga gull sem sé geymt í Lundúnum.

„Það hefur hækkað mikið en við hefðum svo sem alveg mátt eiga meira af því. En við höfum tekið ávinning af því,“ sagði hann.

Staðan á Íslandi sé góð

„Það hefur gengið mjög vel á Íslandi og á eiginlega alla mælikvarða er staða okkar mjög góð. Það hefur verið mikill hagvöxtur og kaupmáttur aukist,“ sagði Ásgeir spurður út í efnahagsstöðuna á Íslandi.

Seðlabankinn hafi fylgt mjög strangri stefnu, haldið aftur af hagkerfinu og verið strangur á gjaldeyrismarkaði.

„Við erum náttúrulega með háa vexti en ég myndi telja að staða okkar sé tiltölulega góð. Eftir að við lentum í þessu áfalli 2008 þá höfum við reynt að byggja upp kerfi sem getur staðist áföll,“ sagði Ásgeir.

Það hefur tekist?

„Já, við metum það þannig. Við erum með mjög stóran gjaldeyrisforða og miklar eiginfjárkvaðir á bankana. Þrátt fyrir allt eru hvorki fyrirtækin né heimilin í landinu mjög skuldsett að jafnaði þó auðvitað sé það mismunandi milli atvinnugreina og hópa í samfélaginu.

Ásgeir segist enn þeirrar skoðunar að halda eigi í seðla, mikilvægt sé að hafa greiðslukerfi sem Íslendingar eigi og stjórni innanlands og er óháð því hvort landið sé tengt við umheiminn.