Segir ekki nauðsynlegt að beita hervaldi gegn Grænlandi

Sæki samantekt...

Varaforseti Bandaríkjanna, JD Vance, sagði í dag að Bandaríkin teldu ekki að nauðsynlegt væri að beita valdi til að gera samning við Grænland, þegar hann heimsótti danska landsvæðið sem Donald Trump hefur augastað á.

„Við teljum ekki að hernaðarafl verði nokkurn tímann nauðsynlegt. Við teljum að þetta sé skynsamlegt,“ sagði Vance á blaðamannafundi á Pituffik geimstöðinni í norðvesturhluta Grænlands og bætti við að hann teldi að Trump gæti gert samning við Grænland.

Áður en Vance lenti á Grænlandi hafði Donald Trump Bandaríkjaforseti gengið lengra en áður í yfirlýsingum um fyrirhugaða innlimun á nágrannalandi Íslands í Bandaríkin. „Við verðum að fá Grænland. Þetta er ekki spurning um hvort við getum verið án þess. Við getum það ekki,“ sagði Trump.

Sakaði Dani um vanrækslu

Varaforsetinn JD Vance sakaði Danmörku í ræðu í herstöðinni í dag um að hafa ekki gert nóg til að vernda Grænland.

„Skilaboð okkar til Danmerkur eru mjög einföld: Þið hafið ekki staðið ykkur vel gagnvart íbúum Grænlands,“ sagði Vance á blaðamannafundi.

„Þið hafið vanfjárfest í íbúum Grænlands og þið hafið vanfjárfest í öryggisinnviðum þessa ótrúlega, fallega landflæmis,“ bætti hann við.

Trump heldur því fram að Bandaríkin þurfi á Grænlandi á norðurslóðum að halda vegna þjóðaröryggis og alþjóðlegs öryggis. Hann hefur neitað að útiloka valdbeitingu til að ná henni á sitt vald.

„Við erum ekki að tala um frið fyrir Bandaríkin. Við erum að tala um heimsfrið. Við erum að tala um alþjóðlegt öryggi,“ fullyrti Trump við blaðamenn í Hvíta húsinu í dag.

Ekki „nauðsynlegt“ að beita hervaldi

Þegar Vance var spurður um hugsanlega valdbeitingu, lagði hann áherslu á að stjórn Bandaríkjanna teldi að „það muni aldrei verða nauðsynlegt“.

„Við teljum að þetta sé skynsamlegt og vegna þess að við teljum að íbúar Grænlands séu skynsamir og góðir, teljum við að við munum geta gert samning, í stíl Donalds Trump, til að tryggja öryggi þessa landsvæðis en einnig Bandaríkjanna,“ sagði Vance.

Vance var í för með eiginkonu sinni Usha, þjóðaröryggisráðgjafanum Mike Waltz, orkumálaráðherranum Chris Wright, öldungadeildarþingmanninum Mike Lee frá Utah og fyrrverandi ráðgjafa heimavarnarráðuneytisins Juliu Nesheiwat, sem er eiginkona Waltz.

Bandaríska sendinefndin steig um borð í Air Force Two til að yfirgefa Grænland rétt fyrir klukkan 18 að íslenskum tíma og Vance-hjónin veifuðu efst í flugvélatröppunum.

“ Óásættanlegur þrýstingur“

Danskir og grænlenskir embættismenn, með stuðningi Evrópusambandsins, hafa ítrekað að Bandaríkin muni ekki eignast Grænland.

Mette Frederiksen, forsætisráðherra Danmerkur, hefur fordæmt ákvörðun Bandaríkjanna um að heimsækja norðurslóðaeyjuna óboðin-en upphaflega átti heimsóknin að vera víðtækari heimsókn til grænlensks samfélags-sem „óásættanlegan þrýsting“ á Grænland og Danmörku.

Meirihluti Grænlendinga er andvígur innlimun Bandaríkjanna, samkvæmt könnun frá janúar.

Pituffik-stöðin er hluti af eldflaugavarnarkerfi Bandaríkjanna, en staðsetning hennar á norðurslóðum gerir hana að stystu leið fyrir eldflaugar sem skotið er frá Rússlandi á Bandaríkin.

Stöðin, sem var þekkt sem Thule-flugstöðin fram til ársins 2023, þjónaði sem viðvörunarstöð fyrir hugsanlegar árásir frá Sovétríkjunum á tímum kalda stríðsins.

Hún er einnig mikilvæg staðsetning fyrir loft- og kafbátaeftirlit á norðurhveli jarðar.

Í janúar tilkynntu dönsk yfirvöld að þau myndu úthluta næstum tveimur milljörðum Bandaríkjadala til að efla nærveru sína á norðurslóðum og Norður-Atlantshafi, með því að kaupa sérhæfð skip og eftirlitsbúnað.

Vladimír Pútín, forseti Rússlands, sagði á fimmtudaginn að hann teldi áform Trumps varðandi Grænland „alvarleg“. Þá minntist hann á söguleg áform Bandaríkjanna um að kaupa Grænland og Ísland frá árinu 1867.

Hann lýsti áhyggjum af því að „NATO-ríki séu í auknum mæli að tilnefna háa norðrið sem stökkpall fyrir hugsanleg átök“.

Á Grænlandi búa 57.000 manns, flestir þeirra inúítar.

Talið er að þar séu gríðarlegar ónýttar jarðefna- og olíubirgðir, þó að olíu- og úranleit sé bönnuð.

„Sýna ekki virðingu“

Chris Wright, orkumálaráðherra Bandaríkjanna og fyrrverandi framkvæmdastjóri í námuiðnaði, sagði við Fox News á fimmtudaginn að hann vonaðist til að Bandaríkin og Grænland gætu unnið saman að námuvinnslu til að „skapa störf og efnahagstækifæri á Grænlandi og útvega Bandaríkjunum mikilvæg jarðefni og auðlindir“.

Löngun Trumps til að taka yfir þetta ísilagða land, sem sækist eftir sjálfstæði frá Danmörku, hefur verið algjörlega hafnað af Grænlendingum, stjórnmálamönnum þeirra og dönskum embættismönnum.

Þó að öll stjórnmálaöfl á Grænlandi séu hlynnt sjálfstæði, styður ekkert þeirra hugmyndina um að verða hluti af Bandaríkjunum.

Ný, víðtæk fjórflokka samsteypustjórn var kynnt á Grænlandi aðeins nokkrum klukkustundum áður en bandaríska sendinefndin kom, í kjölfar kosninga fyrr í mánuðinum.

Jens-Frederik Nielsen, nýr forsætisráðherra, sagði að landsvæðið þyrfti á samstöðu að halda á þessum tíma.

„Það er mjög mikilvægt að við leggjum til hliðar ósamkomulag okkar og ágreining… því aðeins þannig getum við tekist á við þann mikla þrýsting sem við verðum fyrir utan frá,“ sagði hann þegar hann kynnti ríkisstjórn sína.

Nielsen sagði að með því að heimsækja Grænland þegar engin ríkisstjórn var við völd þar, væri bandaríska stjórnin „ekki að sýna bandamanni virðingu“.

Upphaflega átti Usha Vance að ferðast til Grænlands aðeins með syni sínum og taka þátt í hundasleðakeppni í bænum Sisimiut.

Heimamenn sögðu að þeir hefðu ætlað að taka henni fremur kuldalega, með nokkrum mótmælum skipulögðum.

Heimsókninni til Sisimiut var síðan aflýst og í staðinn kom heimsókn til herstöðvarinnar.