Ekkert sem bendir til annars en að þróunin haldi áfram

Sæki samantekt...

„Ef verðbólga heldur áfram að lækka sjáum við áframhaldandi vaxtalækkanir. Ef þróunin snýst við verður hins vegar að bregðast við.“

Þetta segir Ásgeir Jónsson seðlabankastjóri. Peningastefnunefnd Seðlabanka Íslands tilkynnti um 25 punkta lækkun á stýrivöxtum bankans í dag. Stýrivextir eru því í 7,75% og hafa lækkað um 1,5 prósentustig úr 9,25% í október á síðasta ári.

Segir Ásgeir í samtali við mbl.is að áætlunin sé að virka. Verðbólgan sé að lækka og bankinn sé að lækka stýrivexti með verðbólgunni.

„Það er ekkert sem bendir til annars en að þessi þróun haldi áfram.“

Öruggara að stíga varlega til jarðar

Spurður hvort komið hefði til greina að lækka stýrivexti enn meir en gert var í dag segir Ásgeir að peningastefnunefnd hafi talið öruggara að stíga varlega til jarðar. Einfaldlega þess vegna hafi 25 punkta lækkun verið talin hæfileg nú.

„Það er hins vegar ekkert mjög langt í næstu ákvörðun,“ segir Ásgeir en peningastefnunefnd gefur út fjórar yfirlýsingar til viðbótar á þessu ári, næst 21. maí, þá 20. ágúst og 8. október og loks 19. nóvember.

Ef við gefum okkur að peningastefnunefnd fari áfram sömu leið og í dag munum við sjá stýrivexti í 6,75% fyrir árslok.

Líkur á að vextir lækki ekki áfram beggja vegna Atlantshafsins

Seðlabankar erlendis eru farnir að óttast vaxtahækkanir á ný. Hefur þú áhyggjur af því einnig?

„Við erum að sjá verðbólguvæntingar hækka í Bandaríkjunum þannig að það er alveg möguleiki að stöðva þurfi vaxtalækkanaferlið þar á sama tíma hafa væntingar um hagvöxt lækkað.

Ég held líka að þessi stóra innspýting í ríkisfjármálin í Þýskalandi geti alveg leitt til þess að þeir verði að hætta að lækka vexti.“

Ásgeir segir þó deildar meiningar um hvað eigi að gera á evrusvæðinu en tekur fram að áhrifin gætu alveg verið þessi.

„Við höfum líka séð að þjónustuverðbólga á evrusvæðinu hefur verið föst í 4% sem veldur þeim áhyggjum.“

Skýrir meiri hækkun stýrivaxta hér á landi

Ásgeir segir einnig vert að nefna einhvers konar hliðrun á raunvöxtum. Þá á hann við lengri tíma vexti.

„Við höfum bæði séð í Evrópu og Bandaríkjunum að skuldabréfavextir hafa ekki lækkað í takt við stýrivexti og vaxtamunur Íslands við bæði Evrópu og Bandaríkin hefur verið nokkuð stöðugur síðustu þrjú til fjögur ár.“

Það segir seðlabankastjóri einnig stafa af því að stóru seðlabankarnir fylgdu var QE-peningastefnu (Quantitative Easing) eða kaup á ríkisskuldabréfum í miklum mæli. Þannig voru bankarnir farnir að fjármagna ríkissjóði landa sinna. Segir hann þá alla vera farna að vinda ofan af þessari stefnu en í mismiklum mæli þó.

Áhrif þessa er að ákveðinn þrýstingur er á skuldabréfavexti og segir hann Íslendinga sem beri saman okkar peningastefnu við aðrar þurfa að hafa það í huga.

„Við keyptum ekki ríkisskuldabréf og okkar peningastefna er aðeins stýrivextir. Peningastefnan hefur verið tvöföld úti, bæði stýrivextir og það sem kallað er QT (Quanitative Tightening).

Það skýrir kannski að einhverju marki hvers vegna við höfum þurft að hækka stýrivexti miklu meira.“

„Það þarf að fara mjög varlega í það“

Spurður hvort hyggilegt væri fyrir Seðlabanka Íslands að kaupa ríkisskuldabréf svo ekki þurfi að hækka stýrivexti jafn mikið í verðbólgutíð segir Ásgeir að eitt af því sem bankinn hafi velt fyrir sér í Covid var einmitt að kaupa ríkisskuldabréf.

„Við gerðum það þó ekki á meðan allir aðrir bankar gerðu það, sem var í sjálfu sér bara jákvætt.

Það hefði hins vegar verið gott fyrir Seðlabankann að eiga skuldabréf til að fá vaxtatekjur því okkar helsta vandamál er að við erum með erlendar eignir en fjármögnum þær með því að taka innlán frá bönkunum. Þetta er þessi neikvæði vaxtamunur sem við búum við.

Þetta er í raun ekkert annað en peningaprentun og það þarf að fara mjög varlega í það í litlu opnu hagkerfi,“ segir Ásgeir.