Gætu þyngdarstjórnunarlyf orðið að pólitísku vopni?

Sæki samantekt...

Í nýlegum skrifum sínum fyrir Financial Times veltir Gillian Tett fyrir sér hvort þyngdarstjórnunarlyf geti orðið pólitískt vopn í alþjóðasamskiptum.

Það kann að hljóma ótrúlega, en þegar Bandaríkjaforseti, Donald Trump, lagði fram þá umdeildu hugmynd að kaupa Grænland af Danmörku, fóru sögusagnir á kreik um að dönsk stjórnvöld gætu svarað með því að hækka verðið á lyfjum frá Novo Nordisk, dönsku lyfjafyrirtæki sem framleiðir sykursýkis- og þyngdarstjórnunarlyfin Ozempic og Wegovy, um 500%.

Þótt þetta hafi verið brandari gaf Lars Fruergaard Jørgensen, forstjóri Novo Nordisk, nýlega í skyn að viðskiptastríð Trump gæti leitt til hækkandi lyfjaverðs fyrir Bandaríkjamenn.

Í kringum Trump eru jafnvel uppi hugmyndir um að nýta lyfin sem þrýstiafl í viðræðum við Danmörku-til dæmis með því að ýta undir að Bandaríkin eignist Novo Nordisk eða beita Danmörku fyrir kröfunni um gengisbreytingu dönsku krónunnar til að tryggja áframhaldandi tengingu við bandaríkjadal.

Þótt slíkar hugmyndir virðist fjarstæðukenndar falla þær vel að nýrri nálgun sem margir sérfræðingar telja einkenna stjórnmálastefnu Trump og hans ráðgjafa.

Í stað hefðbundinna samningaviðræðna eru alþjóðaviðskipti, efnahagsmál, tækni og þjóðaröryggi orðin samtvinnuð í einni stefnu, sem brýtur í bága við þá nálgun sem oft hefur verið kennd í viðskiptaskólum og hagfræði síðustu aldar.

Trump og nánustu ráðgjafar hans virðast einnig líta á stórveldasamskipti í nýju ljósi, sem minnir á valdatafl fyrri alda. Nuuk, höfuðborg Grænlands, verður í þeirra augum lykilstaður með tilliti til náttúruauðlinda, siglingaleiða og landamæra við bæði Rússland og Kína.

Á sama tíma gæti Ozempic, sem orðið hefur ein vinsælasta lyfjameðferðin fyrir þyngdarstjórnun í heiminum, gegnt hlutverki sem pólitískt hagstjórnartæki í þessu nýja umhverfi.

Þrýstingur á smáríki eins og Danmörku er einnig hluti af stærri mynd. Þjóðir sem treysta á NATO fyrir öryggi sitt sjá nú skýr merki um að bandarísk stjórnvöld gætu dregið úr skuldbindingum sínum í Evrópu.

Ef stjórnvöld í Washington taka upp harðari línu gæti þrýstingurinn ekki aðeins beinst að Danmörku, heldur einnig að Kanada og öðrum bandalagsríkjum sem eiga hagsmuna að gæta á norðurslóðum.

Jens Stoltenberg, fyrrverandi framkvæmdastjóri NATO, og Mette Frederiksen, forsætisráðherra Danmerkur, hafa bæði vakið athygli á því að Evrópa verði að búa sig undir nýtt viðhorf frá Bandaríkjunum.

„Í diplómatíu þarftu að verja mestum tíma með þeim sem þú ert ósammála,“ sagði Stoltenberg nýverið í heimildarmynd um störf sín. Frederiksen tók í sama streng: „Diplómatía snýst um pólitík og gildi. Þú verður einfaldlega að halda áfram, sama hvað gerist.“

Eitt mögulegt viðbragð frá Danmörku gæti verið að efla pólitíska samstöðu innan Evrópu eða beita sér fyrir mótvægisaðgerðum. Merki eru um að almenningur í Danmörku taki ástandinu með kaldhæðni, en jafnframt með undirliggjandi alvöru.

Þannig hafa nær 300.000 Danir skrifað undir skopstælingarpetition þar sem kallað er eftir því að Danmörk kaupi Kaliforníu af Trump og fjármagni verkefnið með 1.000 milljarða dala sjóði. Markmiðið? Að koma „hygge“ til Hollywood, hjólastígum til Beverly Hills og setja víkingahjálm á Mickey Mouse.

Þótt slíkar hugmyndir séu skoplegar er kjarni málsins alvarlegur: Alþjóðapólitík er að taka á sig áður óþekktar myndir, þar sem mörkin milli raunveruleika og skáldskapar verða sífellt óskýrari. Fjárfestar, stjórnmálamenn og þjóðir þurfa að fylgjast grannt með því hvernig nýtt valdajafnvægi mótast — og hvaða hlutverki þyngdarstjórnunarlyf eins og Ozempic kunna að gegna í þeirri þróun.