Aulatal um að Evrópa sé veik og getu­laus

Sæki samantekt...

Hér á okkar blessaða landi fer oft fram umræða, sem meikar lítinn sens. Er stundum út í hött. Eitt af því, sem hefur verið í tízku, er, að fullyrða, að Evrópa sé veik og getulaus, þar sé allt í hers höndum, ef álfan er þá ekki brennandi hús eða rjúkandi rústir.

Þeir, sem hér fara, eru annað hvort afar illa upplýstir, vita ekki betur, eru þá hálfgerðir aular, eða þá, að þeira vita nokkuð um málið, en hika ekki við, að fara með rangfærslur og ósannindi.

„Brennandi hús“, ekki man ég betur, en að fyrrvernandi ráðherra, formaður B, hafi lýst Evrópu svo; annað eins aula- eða rangfærslutal.

Efnahagslega geta er mæld í vergri landsframleiðslu, VLF. Á Ensku GDP. Ef efhanhagsleg geta helztu 11 landa heims, nú 2025, er skoðuð, kemur í ljós, að 4 þeirra eru evrópsk! Númer 3 Þýzkaland, nr. 6. Bretland, nr. 7 Frakkland og númer 8 Ítalía.

Hvernig má það vera, að Evrópa sé brennandi hús, sérstaklega í ljósi þess, að það eru tugir þjóða, sem eru miklu mannfleiri, allt að 15 — falt, en eru þó með lægri heildar VFL en t.a.m. Þýzkaland!

Ef farið er eftir nýlegum lista IMF yfir áætlaða landsframleiðslu í billjónum (1.000 milljörðum) Bandaríkjadala helztu 11 ríkja heims, þá lítur hann svona út:

-Bandaríkin (íbúar 336 milljónir) 30,34 billjónir

-Kína (íbúar 1.410 milljónir) 19,5 billjónir

-Þýzkaland (íbúar 84 milljónir) 4,9 billjónir

-Japan (íbúar 123 milljónir) 4,4 billjónir

-Indland (íbúar 1.430 milljónir) 4,3 billjónir

-Bretland (íbúar 69 milljónir) 3,7 billjónir

-Frakkland (íbúar 66 milljónir) 3,3 billjónir

-Ítalía (íbúar 59 milljónir) 2,5 billjónir

-Kanada (íbúar 40 milljónir) 2,3 billjónir

-Brasilía (íbúar 217 milljónir) 2,3 billjónir

-Rússland (íbúar 144 milljónir) 2,2 billjónir

Þarna blasir m.a. við, að landsframleiðsla Þjóðvera, með 84 milljónir íbúa, er mun meiri, en landsframleiðsla Indlands, með sína 1.430 milljónir íbúa, 15 — falt fleiri, landsframleiðsla Þýzkalands er meira en helmingi meiri en landsframleiðsla Rússa, sem hafa tvisvar sinnum fleiri íbúa og annað eftir því. Bretland, Frakkland og Ítalía slá líka út Rússland og Brasilíu og Rússland, sem hafa þrefallt eða fjórfallt fleiri íbúa.

Tal um að Evrópa sé veik og getulaus, er hreint aulatal.

Árás Pútíns (ég segi Pútíns, ekki rússnesku þjóðarinnar, hún var/er ekki að verki) olli Evrópu hins vegar alvarlegum skaða. Evrópa hafði í miklum mæli byggt sinn efnahag á rússneskum orkugjöfum, olíu og gasi. Orkan er aflgjafi allrar framleiðslu, verzlunar og þjónustu. Evrópa hafði fengið sína orku mikið frá Rússlandi og það á hagstæðu verði.

Þegar Úkraínu stríðið leiddi svo til þess, að þessi orkuviðskipti hættu, og Evrópa varð að leita sér að nýjum orkubirgjum, þar sem verðlag var hærra, einkum til að byrja með, leiddi það til verðbólgu og tímabundins efnahagslegs samdráttar í Evrópu.

Þrátt fyrir þetta, stendur Evrópa feikivel, eins og sjá má, hún er nú líka búin að leysa sín orkumál, eigin orkuframleiðslu og -innkaup, og stefnir nú aftur, eftir 3ja ára umþóttunartíma, með og frá 2026, í öflugan hagvöxt.

Er það mat undirritaðs, að þar muni Evrópa fara fram úr BNA, en nýr forseti þar er að setja efnahagsmál landsins í stórfellt uppnám, með því að víkja frá markaðskerfinu, frjálsri samkeppni, þar sem sá hæfasti vinnur og býður markaðnum upp á hagstæðustu lausnirnar, fyrir almenning og atvinnuvegi.

Í stað þess er rugludallurinn Trump að innleiða stórfellda vernd fyrir innlenda starfssemi, iðnað og verzlun, en slík verndarstefna mun í lok dags leiða til verðbólgu, hækkaðs verðs, bæði á innflutningi og því sem framleitt er innanlands, og þar með til skertrar kaupgetu, minnkandi eftirspurnar, samdráttar og atvinnuleysis.

Menn kunna að spyrja, af hverju Evrópa hafi komið sér í þau mál, að verða svona háð Rússlandi með orku og sinn efnahag. Merkel kanslari Þýzkaland 2005-2021 ber mikla ábyrgð á því. Ég er ekki að segja, að hér hafi hún gert mistök, heldur það, að sú friðarstefna fyrir Evrópu, sem hún innleiddi og rak, gekk á endanum ekki upp.

Merkel taldi, að unnt væri að tryggja góða samvinnu og frið milli Rússlands og Evrópu með góðum og hagstæðum gagnkvæmum viðskiptum. Að Rússar, myndu ekki ráðast á góðan, eða, hér, sinn bezta viðskiptavin. Í þessari hugmyndafræði býr auðvitað verulegi skynsemi, og stóðst þessi stefna lengi, en í lokin brast hún, þar sem Pútiín taldi sig hafa gert Evrópu svo háða sér með orku, að hún gæti ekkert gert, þó að hann léti sverfa til stáls, sprengdi samstarfs- og vinátturamman með árás á Úkraínu. Þar brást honum auðvitað bogalistin, Evrópa brást við með vina- og samstarfsslitum, en þar með datt botninn úr Austur-Vestur stefnu Merkel.

Í lok dags er það þó Pútín, sem stendur uppi sem lúser, annars vegar mun hann ekki ná Úkraínu, með þeim hætti, sem hann vildi, og hins vegar hafa svik hans við Evrópu þrýst ríkjum áfunnar svo fast saman, að þau standa eins og ein órofa heild, ekki bara efnahgslega, heldur líka í ört vaxandi mæli varnar- og hernaðarlega, en þar er einmitt ESB að taka allt frumkvæðið, með frumkvæði að stórfelldri varnar- og hervæðingu bandalagsríkjanna 27, sennilega þeirrar mestu í sögunni, og flyzt þar þyngd frá NATO yfir á ESB. BNA munu detta þar út í vaxandi mæli, enda ekkert á þau að treysa.

Sjálfstæðisflokkurinn norski, Höyre, er nú þegar kominn á fulla ferð í því að undirbúa nýtt þjóðaratkvæði um ESB-aðild, en Höyre er frjálslyndur hægri flokkur, eins og Sjálfstæðisflokkurinn var, en er ekki lengur.

Höfundur er samfélagsrýnir